Jednym z interesujących odkryć teleskopu Jamesa Webba było wykrycie sporej grupy binarnych obiektów o masie Jowisza, czyli JUMBOs (Jupiter Mass Binary Objects). Odkrycia dokonano w sercu mgławicy Oriona. Wśród ponad pół tysiąca obiektów o masach od połowy do kilkunastokrotności Jowisza, niemal jedną dziesiątą stanowią układy podwójne o dość szerokiej separacji (odległości między obiektami). To dziwne, bo rzuca wyzwanie naszym teoriom tego jak powstają planetary - planety swobodne, nie krążące wokół gwiazd.
Dlaczego? Bo sądzi się, że planetary z reguły powstają w jakimś układzie i są z niego wyrzucane, rzadziej powstają samoistnie w wolnej przestrzeni. Wydaje się, że mało prawdopodobne jest wrzucenie pary planet z młodego układu, lub by taki duet powstał w przestrzeni międzygwiezdnej. Ponadto z reguły w układach podwójnych separacja jest skorelowana z rozmiarem - to znaczy jest mniejsza, kiedy składniki są lżejsze. Tymczasem w przypadku JUMBO separacja jest duża, podobna do typowej odległości między gwiazdami w układach podwójnych.
Pojawiła się hipoteza, która tłumaczy istnienie JUMBO. Astronomka Jessica Diamond w swojej nowej publikacji proponuje jak mechanizm fotoewaporacji mógłby przyczynić się do ich powstania. W regionie, gdzie licznie występują największe gwiazdy (typy O i B, dwukrotnie lub jeszcze większe niż Słońce), ich wiatr gwiezdny jednocześnie wspomaga kompresję jąder gwiazd, oraz “zdmuchuje” ich zewnętrzne warstwy. W ten sposób zamiast gwiazd powstają obiekty o masie podobnej do Jowisza. A jako, że dzieje się to w mgławicy, rodzącej liczne gwiazdy, często w układach podwójnych, to przestaje być dziwne, że część tych “zdmuchniętych gwiazd” powstaje w układach binarnych o separacji charakterystycznej dla gwiazd podwójnych.
Czyli zagadka rozwiązana? Nie tak prędko. Jessica Diamond mówi, że konieczne będą kolejne obserwacje. Co więcej hipoteza jest falsyfikowalna - jej model przewiduje, że tylko gromady z największymi gwiazdami typu O i B powinny tworzyć JUMBO. Więc jeśli uda się zaobserwować liczne JUMBO w gromadzie bez takich gwiazd, będzie trzeba dopracować model lub zaproponować coś innego.
Publikacja:
Formation of Jupiter-mass Binary Objects through Photoerosion of Fragmenting Cores
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz