Scary Shit #8 - Chimery w służbie nauki

Michiru Oshima – Brothers


Lubimy szufladkować. I słusznie, bez tego trudno byłoby się dogadać. Jednak natura ma to w nosie i okazuje się, że mamy planety karłowate (ni planeta, ni planetoida), brązowe karły (ani gazowy gigant, ani gwiazda), mamy ryby z nogami i wirusy (ani żywe, ani martwe). Od niedawna sami tworzymy sobie kolejny problem tworząc chimery.

Chimera to organizm, który składa się z komórek o różnym DNA. Nie należy tego mylić z hybrydą, czyli krzyżówką różnych gatunków. Każda komórka takiego organizmu ma jednakowe DNA będące mieszanką dwojga rodziców. W przypadku chimer mamy do czynienia z różnymi genetycznie komórkami składającymi się na jeden organizm.

W naturze chimery powstają gdy dojdzie do zaburzeń mitozy komórek roślinnych, wielokrotnego zapłodnienia komórek zwierzęcych, połączenia dwóch zarodków lub wymiany komórek między nimi. To rzadkość. Obecnie wśród ludzi znajdują się pewnie miliony chimer – każdy człowiek po udanym przeszczepie organu jest de facto chimerą. Oczywiście wiąże się to z reguły z koniecznością terapii przeciwko odrzutowi i wieloma nieprzyjemnościami.

Naukowcy dokonują jednak bardziej niezwykłych rzeczy, które być może niedługo będą wymagały regulacji i refleksji. Dość oczywiste dla nas jest, że Kowalski z sercem Nowaka to wciąż Kowalski. Nie zawsze jednak wszystko będzie tak oczywiste. W połowie marca badacze z King’s College w Londynie ogłosili, że udało im się wyhodować zęby miksując komórki z ludzkich dziąseł i komórek zębów trzonowych mysiego płodu. Tak powstały ząb miał szkliwo i rosnący korzeń i potencjalnie nadawałby się do wszczepienia.

Chimery to szansa do prowadzenia badań nad metodami leczenia najróżniejszych przypadłości bez użycia człowieka. Badania na zwierzętach mają pewne ograniczenia.  Po prostu te obiekty doświadczalne nie są ludźmi, więc nie ma pewności jak celnie oddają reakcję chorego człowieka. Dlatego już od 1988 roku prowadzono eksperymenty, by stworzyć ludzko-mysie chimery, które miałyby w pełni ludzki system odpornościowy, by testować na nich leki na HIV. Media donoszą, że takie myszy udało się wyhodować w połowie 2012.

Tegoroczny TED wśród licznych, fenomenalnych wystąpień miał również jedno zatytułowane „The dawn of de-extinction”. Polecam całość, Stewart Brand prezentuje szereg niesamowitych technologii, dzięki którym nie tylko udało się powstrzymać wyginięcie pewnych zwierząt, ale również przywrócić takie, które zdawałoby się zniknęły na zawsze. Jeden fragment tego wystąpienia szczególnie pasuje do tej notki. Mianowicie grupie szkockich biochemików udało się stworzyć chimeryczne kurczaki. Wyglądały i zachowywały się jak kurczaki, ale miały gonady sokołów. Kiedy kogut zrobił swoje, kura zniosła jajko. Z jajka wykluło się pisklę sokoła. Jako, że ptaki w wielu przypadkach szereg zachowań mają bardzo mocno zakodowanych w instynkt są spore szanse, że nawet bez właściwych rodziców można będzie przywrócić naturze gatunki, które zniknęły z powodu człowieka.

Na deser zostawiłem sobie coś szczególnie działającego na wyobraźnię. Naukowcy na całym świecie sięgają po różne metody by lepiej zrozumieć jak działa mózg i jak stawiać czoła licznym chorobom układu nerwowego. Ekipa z University of Rochester stworzyła coś co powinno Wam przypomnieć „Planetę Małp”, choć znowu chodzi o myszy. Stworzyli ludzko-mysie chimery innego typu. Gryzoniom wszczepiono do mózgu ludzkie komórki glejowe, następnie przeprowadzono szereg testów, porównując ich osiągi ze zwykłymi myszami. Chimeryczne gryzonie uczyły się nawet dwukrotnie szybciej od zwykłych kuzynów, wykazywały się lepszą pamięcią oraz lepiej dostosowywały się do nowych sytuacji.

Tytuł tego cyklu traktuję z przymrużeniem oka, ale niejednokrotnie te informacje wywołują prawdziwy dreszczyk. Nie ma dla niego racjonalnego wyjaśnienia. Nie podpisałbym petycji, która miałaby zablokować takie badania. Jestem przekonany, że wiele nas nauczą i nie wywołają wielkiej tragedii, a jak wydać po przykładzie Stewarta Branda, mogą wręcz pomóc naprawić szkody, które spowodowaliśmy na tej planecie.


Źródła:
Mysio-ludzkie zęby 1
Mysio-ludzkie zęby 2
Myszy z ludzkim systemem immunologicznym (2012)
Myszy z ludzkim systemem immunologicznym (1988)
Steward Brand: The dawn of de-extinction (bardzo polecam)
Myszy z ludzkimi komórkami mózgowymi
Obrazek tytułowy